Schulden
Vroegsignalering en fraudepreventie
24 oktober 2025
Door Jan-Willem Wits, adviseur public affairs
Het is een bekend gegeven dat het vaak wel acht jaar duurt voordat mensen met problematische schulden aan de bel trekken. Daarom wordt al enige tijd gesproken over het belang van vroegsignalering. Ook deurwaarders zouden daarbij een rol kunnen spelen.
Woningcorporaties die huurachterstanden zien ontstaan en zorgverzekeraars die met onbetaalde premies zitten, zijn al verplicht om dit bij de gemeente te melden zodat onderzocht kan worden of schuldhulpverlening nodig is. De overheid onderzoekt momenteel hoe deurwaarders betrokken kunnen worden bij vroegsignalering en of een meer maatschappelijk verantwoord incassobeleid mogelijk is. Aegis neemt deel aan de stakeholdergesprekken die het ministerie van Justitie & Veiligheid in dat kader voert.
Deurwaarderrace
Een deurwaarder heeft een bijzondere positie omdat zij of hij letterlijk voor de deur staat bij iemand met openstaande schulden. Een deurwaarder zou zich in principe volledig kunnen laten leiden door het belang van de opdrachtgever om diens schuld in te lossen. Maar het moet volgens het kabinet voorkomen worden dat dit leidt tot een soort deurwaarderrace wie als eerste aan de beurt is. Ook deurwaarders zelf vinden dat ongewenst. Bovendien zou een onderscheid gemaakt moeten worden tussen mensen die openstaande vorderingen niet kunnen of niet willen betalen.
‘Ministerieplicht’
In het eerste geval kunnen de invorderingskosten van schulden snel oplopen en soms zelfs niet meer in verhouding staan tot de oorspronkelijke schuld(en). Het kabinet wil, met brede steun van de Tweede Kamer, dat in zulke situaties een deurwaarder kan weigeren om door te gaan met het incassotraject. Toenmalige staatssecretaris rechtsbescherming Struycken introduceerde daarvoor dit voorjaar de ‘sociale ministerieplicht’. Ook wilde de staatssecretaris dat er een einde zou komen aan concurrentie tussen schuldeisers en werkte daarom aan een model voor een collectief afbetalingsplan
Warme aanbeveling
De nieuwe verantwoordelijkheid van deurwaarders om mee te voorkomen dat mensen nodeloos vastlopen in steeds grotere schulden zou ook kunnen betekenen dat een deurwaarder de mogelijkheid krijgt om een debiteur bij de gemeentelijke ‘warm’ aan te bevelen. In principe zou het dan wel zo moeten zijn dat de debiteur hiermee instemt, omdat dat een indicatie is dat mensen ook openstaan voor hulpverlening. Het is dan wel de bedoeling dat de gemeente binnen enkele dagen contact opneemt. Of dit in alle gemeenten realistisch is, wordt her en der nog wel betwijfeld. Mocht iemand voortijdig afhaken in een schuldhulpverleningstraject dan verwachten de deurwaarders dat zij daarvan op de hoogte worden gesteld zodat er eventueel een nieuw incassotraject kan worden opgestart.
Neem bij vragen of opmerkingen rondom politiek en lobby contact op met Jan-Willem Wits: jwits@aegis.nl of 06 131 621 36.
